Theo nendanchu2012
Trong những năm vừa qua, cùng với xu thế hội nhập quốc tế và quá trình
toàn cầu hoá về kinh tế đang diễn ra ngày càng sôi động, tham nhũng đã trở
thành quốc nạn nhức nhối của nhiều quốc gia dân tộc trên thế giới. Tổ chức biện
pháp, công tác phòng ngừa, ngăn chặn, đấu tranh với tội phạm này rất khó khăn,
phức tạp, nhạy cảm cần sự kết hợp đồng bộ, toàn diện, hiệu quả các biện pháp. Ở
Việt Nam, trong những năm qua công tác phòng chống tham nhũng đã đạt được nhiều
kết quả quan trọng ngay từ những ngày thành lập nước. Chúng ta đã xây dựng được
hệ thống pháp luật trong chống tham nhũng, điển hình như Luật Phòng, chống tham
nhũng (2005).. Nước ta đã ký kết, tham gia Công ước Liên hiệp quốc về chống
tham nhũng nhằm đẩy mạnh và tăng cường khả năng phòng chống tham nhũng của các
quốc gia thành viên này từ 19/12/2003. Tuy nhiên, ngoài những kết quả đã đạt được,
tình trạng tham nhũng đã, đang diễn ra hết sức phức tạp và kéo dài trong bộ máy
của hệ thống chính trị từ trung ương đến địa phương và trong nhiều tổ chức kinh
tế. Tham nhũng đang trở thành một trong những nguy cơ đe doạ sự sống còn của chế
độ, Nhà nước XHCN Việt Nam. Bởi vậy, đấu tranh chống tham nhũng đã được Đảng ta
xác định một trong những yêu cầu cấp bách có ý nghĩa quan trọng hàng đầu trong
giai đoạn hiện nay. Ban Nội chính Trung ương và Ban Kinh tế Trung ương đã được
thành lập đã cho thấy chủ trương quyết liệt trong đấu tranh đẩy lùi tham nhũng ở
nước ta hiện nay.
Nghiên cứu về tham nhũng và đấu tranh
chống tham nhũng là cả một hệ thống biện pháp, tìm tòi, sáng tạo, trên cơ sở
phát huy vai trò tích cực của toàn thể cán bộ, đảng viên và nhân dân ta. Chính
vì vậy, tìm hiểu về công tác phòng chống tham nhũng ở một số nước trên thế giới,
từ đó vận dụng linh hoạt, có hiệu quả vào tình hình thực tế của đất nước là nội
dung quan trọng, cần thiết.
Nước ta có thể tham khảo, học hỏi các
kinh nghiệm phòng chống tham nhũng của một số nước trên thế giới được cho là hiệu
quả như:
1. Xingapo
Xingapo là thành viên của ASEAN không chỉ được
ca ngợi là quốc gia có nền kinh tế phát triển mà còn được đánh giá có một Chính
phủ trong sạch. Xingapo có 4 kinh nghiệm chống tham nhũng khá hiệu quả như:
Một là, làm cho quan chức không dám
tham nhũng. Ở Xingapo, khi một người được tuyển
vào làm công chức, quan chức chính phủ thì hàng tháng phải trích một phần tiền
lương để gửi tiết kiệm. Thoạt đầu trích 5%, sau tăng dần. Người có chức vụ cao,
thì phần trăm trích gửi tiết kiệm càng lớn, có thể lên tới vài chục phần trăm
lương tháng. Số tiền này do Nhà nước quản lý. Bất kỳ công chức nào, quan chức
nào phạm tội tham nhũng dù nhẹ ở mức xử phạt ra khỏi ngạch công chức thì toàn bộ
số tiền gửi tiết kiệm bị trưng thu.
Hai là, làm cho quan chức không thể
tham nhũng. Thực hiện chính sách này, Chính phủ
Xingapo quy định và thực hiện mỗi năm công chức, viên chức, quan chức phải khai
báo một lần với Nhà nước về tài sản của bản thân hoặc của vợ (chồng) bao gồm tiền
thu nhập, tiền gửi tiết kiệm, tiền cổ phiếu, đồ trang sức, ô tô, nhà cửa… Những
tài sản tăng lên phải khai rõ nguồn gốc, cái gì không rõ nguồn gốc có thể coi
là tham ô, tham nhũng. Nhà nước còn quy định: Quan chức chính phủ không được
phép nợ nần; không được vay một khoản tiền lớn vượt quá tổng ba tháng lương.
Ba là, làm cho quan chức không cần
tham nhũng. Xingapo có chế độ trả lương chênh lệch
khá cao giữa quan chức cấp cao với cấp thấp, với công chức và giữa công chức với
nhân viên, công nhân. Với mức lương cao, quan chức đủ sống và chu cấp cho gia
đình mà không cần tham nhũng. Hơn nữa cách trả lương như vậy công chức và quan
chức chính phủ luôn có sự so sánh: Mình được trả lương cao hơn người lao động
bình thường rất nhiều. Nếu mình tham ô, tham nhũng nữa thì là kẻ vô đạo lý, mất
hết liêm sỉ. Bên cạnh đó, Xingapo còn điều chỉnh lương của khu vực nhà nước
ngang bằng khu vực tư nhân. Từ năm 1995, do kinh tế liên tục tăng trưởng với tốc
độ cao từ 7-10%/năm, trong khi đó tiền lương trong khu vực nhà nước luôn chậm lại
sau khu vực tư nhân từ hai đến ba năm, Chính phủ Xingapo đã chọn phương án tự động
hoá việc xét duyệt lương các Bộ trưởng, quan toà, và các công chức hàng đầu
theo bản báo cáo thuế thu nhập của khu vực tư nhân. Theo đó, lương của các Bộ
trưởng và các viên chức cao cấp được gắn với mức lương ở vị trí tương ứng trong
khu vực tư nhân. Điều này sẽ tự động làm cho thu nhập của họ tăng khi thu nhập
trong khu vực tư nhân tăng.
Bốn là, làm cho quan chức không muốn
tham nhũng. Ở Xingapo muốn tham nhũng một thứ gì
đó, dù nhỏ cũng rất phiền hà. Điển hình như: khi khách nước ngoài đến, nếu họ
muốn tặng các quan chức nước chủ nhà một món quà để cảm ơn về sự đón tiếp và thắt
chặt mối quan hệ thì món quà đó phải mang ý nghĩa văn hóa với giá trị tiền
không nhiều. Nếu nhận quà phải báo cáo với lãnh đạo cơ quan xem xét. Phương
châm và mục tiêu của việc phòng, chống tham nhũng theo hướng: Làm cho quan chức
không dám, không thể, không muốn và không cần tham nhũng mà Xingapo đã làm rất
có hiệu quả.
2. Hàn Quốc
Từ những năm 1990 của thế kỷ 20,
tham nhũng ở Hàn Quốc đã là một trong những trở ngại chủ yếu đối với sự phát
triển kinh tế - xã hội. Do vậy, người dân Hàn Quốc mong muốn Chính phủ có những
giải pháp chống tham nhũng hiệu quả và cương quyết hơn bao giờ hết. Đáp ứng trước
lời kêu gọi mạnh mẽ của nhân dân về một xã hội trong sạch và minh bạch, tháng
8/1999, Chính phủ Hàn Quốc bắt tay xây dựng các chính sách và chương trình toàn
diện về chống tham nhũng, cụ thể là:
- Xây dựng cơ chế đăng ký và công
khai tài sản của viên chức chính phủ và việc ban hành đạo luật về hoàn trả tài
sản thu lợi bất chính đã được xác lập và thực hiện năm 1993 nhằm ngăn chặn công
chức có được tài sản thông qua các hình thức bất hợp pháp. Năm 1994, hệ thống
tài chính ghi tên thật đã được xác lập, do đó việc ghi bút danh tên tài khoản
ngân hàng trở thành bất hợp pháp. Biện pháp này đã giúp đưa ra ánh sáng những
nguồn quỹ tài chính sai quy tắc, tiền hối lộ và các nguồn quỹ đen khác có liên
quan.
- Xây dựng các luật như Luật về thủ tục
hành chính, Luật về tiết lộ thông tin của cơ quan nhà nước và Luật về quy chế
hành chính. Các luật này đều có quy định về đảm bảo được tiếp cận thông tin. Những
đạo luật trên được xây dựng nhằm ngăn chặn tham nhũng bằng phương thức thể chế
hoá chế độ hành chính công khai và minh bạch thông qua các thủ tục hợp lý và huỷ
bỏ những quy định hành chính không cần thiết.
- Xây dựng một cơ chế “mở”, tức là tăng
cường việc kiểm tra và tham gia giám sát của các đoàn thể xã hội và nhân dân
vào hoạt động của chính quyền địa phương. Cơ chế tăng cường thủ tục xem xét đơn
từ kết nối “trực tuyến” qua máy tính cũng đã được thiết lập với tư cách là một
sáng kiến chống tham nhũng quan trọng trong các cơ quan hành chính, dịch vụ
công và chính quyền địa phương. Như vậy nhờ cơ chế “mở”, toàn bộ thủ tục quản
lý các vụ việc dân sự, từ khi tiếp nhận đến khi xử lý cuối cùng, được công khai
trên Internet.
- Các Điều ước liêm chính cũng được sử dụng
giống như một công cụ phòng chống tham nhũng trong mua sắm tài sản công. Điều ước
liêm chính của thành phố Seoul là thoả ước giữa cơ quan hành chính và các công
ty nộp hồ sơ dự thầu (nếu có hối lộ thì sẽ không được giao hoặc chấp nhận dự thầu
đối với các hợp đồng phục vụ mục đích công). Nếu vi phạm bất kỳ quy định nào của
Điều ước thì sẽ bị cấm dự thầu trong các hợp đồng phục vụ công trình công cộng
đến 2 năm. Vấn đề này đã được Tổ chức minh bạch quốc tế khuyến khích, ngoài ra
Hàn Quốc cũng tích cực tham gia Hiệp định phòng chống hối lộ OECD và ban hành
các luật có liên quan như Đạo luật phòng chống rửa tiền và áp dụng hệ thống
công tố đặc biệt với mục đích chống tham nhũng.
- Năm 2000, Chính phủ Hàn Quốc được sự hỗ
trợ của Ngân hàng thế giới đã thực hiện một loạt các biện pháp toàn diện lần thứ
hai với mục đích xử lý các lĩnh vực nhạy cảm dễ phát sinh tham nhũng mà trước
đây chưa từng giải quyết, bao gồm: Hệ thống các trường phổ thông, thủ tục mua sắm
tài sản, chi tiêu của Chính phủ và tiếp cận thông tin. Do đó, nhận thức về mức
độ tham nhũng gần đây đã được cải thiện, một phần do vấn đề này được quan tâm
nhiều hơn và hàng loạt các sáng kiến cải cách đã được chính quyền trung ương và
địa phương thực hiện.
- Quản lý bằng kỹ thuật số. Khuyến
khích đẩy mạnh thương mại điện tử, mở rộng đấu thầu bằng điện tử, khuyến khích
sử dụng thẻ tín dụng trong quá trình mua sắm... Mở rộng phạm vi tiếp cận thông
tin thông qua mạng Internet, thúc đẩy chế độ quản lý trường học công khai và
minh bạch và đặt ra các tiêu chí, mục tiêu cho trợ cấp Chính phủ. Minh bạch
trong thủ tục và các chuẩn mực xác định trước con số tối đa và số lượng các dự
án tự thực hiện; thực hiện dịch vụ một cửa trong cấp phát quỹ Chính phủ cho các
ngành kinh tế vừa và trung bình.
- Chính phủ Hàn Quốc còn nỗ lực xây
dựng một hệ thống các cơ quan chống tham nhũng với những chức năng chi tiết, cụ
thể nhằm thực hiện tất cả các biện pháp phòng chống tham nhũng. Để tăng cường
năng lực của Chính phủ, các cơ quan chống tham nhũng trên toàn quốc và các vụ
điều tra chống tham nhũng được hình thành tại Viện Công tố nhà nước. Nhiều nhà
chuyên môn mới đã được đưa vào các vụ điều tra nói trên để thiết lập một lực lượng
mạnh, có khả năng điều tra tham nhũng có tính chất thường xuyên trong các lĩnh
vực, các ngành dễ xảy ra tham nhũng. Một số công tố viên đã mạnh tay chống tệ
tham nhũng của các công chức cao cấp, công chức ở cấp trung gian cũng như cấp
dưới. Viện Công tố quốc gia cũng điều tra nguồn gốc tài sản của công chức bị
cáo buộc tham nhũng nhằm mục đích sung công và tịch thu các tài sản thu lợi bất
chính.
- Thành lập ủy ban Tổng thống về chống
tham nhũng (PCAC), cơ quan này giữ vai trò là nhóm tư vấn Tổng thống. Từ ngày
25/2/2002, theo Đạo luật chống tham nhũng được ban hành tháng 7/2004, PCAC đã
chuyển thành Uỷ ban chống tham nhũng độc lập Hàn Quốc hay KICAC. KICAC có chức
năng chính là xây dựng các chính sách chống tham nhũng và các biện pháp tăng cường
thể chế cho khu vực công, khảo sát và đánh giá chính sách tham nhũng và tiến độ
thực thi, tuyên truyền và vận động chống tham nhũng, ủng hộ các nỗ lực ngăn ngừa
tham nhũng của các tổ chức chống tham nhũng. Đồng thời, cơ quan này còn có nhiệm
vụ phúc đáp các đơn từ khiếu tố về tham nhũng, bảo vệ người khiếu tố và thực hiện
các hoạt động khác liên quan đến công tác chống tham nhũng.
- Áp dụng các quy tắc đạo đức kinh
doanh cho các Hiệp hội doanh nghiệp và khuyến khích các thành viên tuân thủ các
bộ quy tắc đó. Liên đoàn các ngành công nghiệp Hàn Quốc đã thông báo ban hành
Hiến chương đạo đức kinh doanh năm 1999 và thành lập Uỷ ban về đạo đức kinh
doanh để cải thiện nhận thức và thông qua các quy tắc đạo đức đó trong các tập
đoàn, các hãng thành viên.
- Người lãnh đạo cần phải làm gương
trong việc phòng chống tham nhũng. Điều này đặc biệt đúng tại Hàn Quốc, nơi có
sự tập trung quyền lực chủ yếu ở cấp cao nhất. Trong bối cảnh đó, vai trò chỉ đạo
hoạt động chống tham nhũng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Nếu không có
nhân tố lãnh đạo làm gương thì việc thực hiện các biện pháp chống tham nhũng
theo thẩm quyền tương ứng là rất khó khăn. Bởi vậy, tệ nạn tham nhũng không thể
giải quyết trong một sớm một chiều, chỉ có một số lĩnh vực mà nạn tham nhũng có
thể được đẩy lùi một cách nhanh chóng là hợp lý hoá thủ tục mua sắm công, quản
lý thuế và quản lý hải quan.
Như vậy, chiến lược chống tham nhũng của
Hàn Quốc có thể được mô tả thông qua 4 thành tố, đó là: Xây dựng nền tảng cần
thiết về chống tham nhũng; thực hiện cải cách hành chính và thể chế; nâng cao
nhận thức của dân chúng về tham nhũng và tăng cường biện pháp phát hiện và trừng
phạt.
3. Trung
Quốc
Mặc dù vấn đề tham nhũng ở Trung Quốc
diễn biến phức tạp, tuy vậy nước này được cộng đồng quốc tế hoan nghênh, đánh
giá về sự quyết liệt trong phòng chống tham nhũng. Chính phủ Trung Quốc chính
thức thành lập Cơ quan phòng, chống tham nhũng quốc gia (NBCP) đầu tiên của nước
này, nhằm nâng cao hiệu quả trong công tác phòng, chống tham nhũng và tiến tới
bài trừ hoàn toàn tệ nạn này trong các ban, ngành của Chính phủ.
Công tác phòng, chống tham nhũng được
Đảng, Nhà nước Trung Quốc xác định là cuộc chiến lâu dài, phức tạp và gian khổ.
Hoạt động phòng chống tham nhũng ở Trung Quốc phải đi đôi với các biện pháp kỷ
luật nghiêm minh, đồng thời phải tìm hiểu rõ những nguyên nhân, biểu hiện của
tham nhũng. Ðảng Cộng sản Trung quốc tiếp tục đẩy mạnh công tác điều tra các vụ
tham nhũng, tăng cường công tác phòng chống, loại bỏ những điều kiện dẫn tới
tham nhũng và phải có hình thức kỷ luật thích đáng đối với những quan chức tham
nhũng theo đúng luật pháp quy định. Số liệu thống kê của Viện Kiểm sát Nhân dân
tối cao Trung Quốc công bố ngày 15-1 cho biết, từ tháng 1-2003 đến tháng
11-2007, cơ quan kiểm sát trong cả nước đã lập án điều tra 178.405 vụ án liên
quan 207.935 người, trong đó có hơn 100.000 vụ liên quan tham ô và hối lộ,
34.939 vụ liên quan lạm dụng quỹ công với sự liên can của 13.790 quan chức cấp
huyện và cấp vụ trở lên. Trong vòng năm năm qua, tổng cộng có tới 400.660 cán bộ
lãnh đạo các cấp trong cả nước chủ động giao nộp những khoản thu bất chính (bằng
tiền mặt, cổ phiếu) có giá trị lên tới 670 triệu nhân dân tệ (khoảng gần 90 triệu
USD).
Cùng với việc tìm hiểu nội dung phòng
chống tham nhũng ở một số nước trên thế giới, áp dụng vào thực tế Việt Nam,
chúng tôi xin được rút ra một số kinh nghiệm như sau:
Một
là, công tác phòng chống tham nhũng cần đặt dước sự lãnh đạo trực tiếp,
toàn diện của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Hiện tại, nước ta đã khôi phục lại hoạt
động của Ban Nội chính Trung ương và Ban Kinh tế Trung ương nằm dưới sự chỉ đạo
trực tiếp của Bộ Chính trị nhằm tham mưu cho Đảng ta những vấn đề về nội bộ,
các chủ trương, chính sách phòng chống tham nhũng hiện nay. Công tác đấu tranh
chống tham nhũng trực thuộc Bộ Chính trị, Ban Bí thư là phù hợp thể hiện tính
khách quan, minh bạch, chủ động trong phòng chống tham nhũng. Đồng thời, khắc
phục tình trạng chồng chéo chức năng, nhiệm vụ giữa cơ quan Đảng, Nhà nước
trong phòng ngừa, đấu tranh chống tham nhũng trong thời gian qua.
Hai
là, tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật, kể cả pháp luật về phòng, chống
tham nhũng; xử lý kiên quyết, nghiêm minh các hành vi tham nhũng; có cơ quan đấu
tranh chống tham nhũng chuyên trách, độc lập và xây dựng đội ngũ cán bộ chống
tham nhũng trong sạch, liêm khiết, có bản lĩnh, tính chuyên nghiệp cao, vững về
pháp luật, tinh thông nghiệp vụ, được đầu tư nguồn lực, phương tiện điều kiện
làm việc đầy đủ, hiện đại.
Ba
là, xây dựng cơ chế giám sát, kiểm soát chặt chẽ thu nhập của cán bộ, công
chức, coi trọng kiểm toán, thanh tra việc lạm dụng quyền lực để tham nhũng và
phải sử dụng quyền lực Nhà nước để hạn chế tối đa việc lạm dụng quyền lực Nhà
nước của những kẻ tham nhũng. Thiết lập các đường dây nóng để thu nhận tin tức
về tội phạm nói chung và tham nhũng nói riêng; nghiên cứu, xem xét đa chiều cả về
những đơn thư tố cáo nặc danh để phát hiện tham nhũng, đồng thời có chế
độ chính sách, động viên và bảo vệ người khiếu nại, người tố cáo hợp lí nhằm tạo
điều kiện cho họ tham gia vào các hoạt động chống tham nhũng.
Bốn
là, về lâu dài cần tăng thu nhập ổn định cuộc sống cho cán bộ, đảng viên. Chú
trọng tuyên truyền, giáo dục đạo đức công dân, hình thành văn hoá chống tham
nhũng trong các tổ chức của Đảng, các cơ quan, ban ngành trong bộ máy Nhà nước
và trong công chúng, qua đó phát huy tính tích cực, trách nhiệm phát hiện, ngăn
chặn, lên án tệ tham nhũng và tự giác tham gia tích cực vào đấu tranh phòng, chống
tham nhũng; xây dựng cơ chế bảo vệ và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho nhân dân
ta nhận diện nhanh chóng, kịp thời phát hiện và tố cáo tham nhũng để kịp thời xử
lí. Định kì yêu cầu kê khai bổ sung hằng năm và công bố công khai kết quả kê
khai tài sản của công chức cho người dân biết, yêu cầu cán bộ, công chức sau
khi thôi chức cũng phải kê khai tài sản. Cần thành lập các cơ quan phụ trách
việc kê khai tài sản, công chức sẽ bị sa thải, bị xử lý theo pháp luật
nếu không giải thích được nguồn gốc tài sản của mình và tài sản đó sẽ bị
sung công quỹ.
Nhìn chung, tham nhũng đã và đang là vấn đề tệ
nạn nhức nhối mang tính toàn cầu của mối quốc gia dân tộc trên thế giới. Là loại
tội phạm mang tính đặc thù, phương thức, thủ đoạn tham nhũng rất tinh vi, không
dễ dàng nhận biết. Tổ chức phòng chống với tham nhũng là vấn đề lâu dài, phức tạp,
khó khăn hiện nay. Hơn lúc nào hết, Đảng, Nhà nước và nhân dân ta rất quan tâm,
quyết liệt, ráo riết tiến hành chống lại mọi biểu hiện, hành vi của tham nhũng.
Từ thực trạng công tác phòng chống tham nhũng trong những năm qua, cùng với những
tác động của tình hình chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội… trong và ngoài nước
trong thời gian tới, hoạt động của tội phạm tham nhũng sẽ còn phức tạp, khó lường.
Do đó, trong đấu tranh với tội phạm tham nhũng cần thiết phải tăng cường hợp
tác quốc tế trong trao đổi thông tin, học hỏi kinh nghiệm, phối hợp áp dụng các
biện pháp phòng ngừa, đấu tranh chốn tội phạm tham nhũng giữa các quốc gia dân
tộc với nhau./.
.jpg)
