Y vốn là người của phía bên kia, được đào tạo dưới chính quyền Việt Nam cộng hòa cũ. Tư tưởng
người Mỹ "định hướng" y từ khi còn niên thiếu. Nhưng rồi y từ bỏ thứ chủ nghĩa đế quốc tư bản tàn bạo, bất nhân để đi theo con đường sáng do Đảng lãnh đạo.
Đằng là người uyên thâm. Theo học một học thuyết chính trị nào, y đều có tư duy thực nhạy bén. Chẳng phải ngẫu nhiên một cựu sinh viên đại học Văn khoa và Luật khoa Sài Gòn, những "trung tâm nghiên cứu tư tưởng" của chế độ cũ, lại trở thành giảng viên kỳ cựu môn Triết học Mác- Lê- nin và Chủ nghĩa xã hội khoa học. Một luật gia, triết gia có tài, điều đó đã được thực chứng. Tuy nhiên...
Thứ cần kiểm nghiệm trong con người Lê Hiếu Đằng chính là lòng trung. Chả biết y học rộng tài cao đến đâu, nhưng dường như với y, việc học hành không giúp hình thành nên một niềm tin tư tưởng. Sự hiểu biết sâu sắc về cả hai chế độ xã hội: Tư bản chủ nghĩa và xã hội chủ nghĩa không giúp y nhận ra được đâu là chế độ ưu việt. Phát biểu và bài viết của y qua mỗi thời kỳ lại có những "sai số" khác nhau. Thực thà mà nói, chúng chả đáng tin!
Các cụ bảo rồi: "Người mà ti hí mắt lươn, như quân trộm cướp như phường bất lương", cứ nhìn vào đôi mắt híp của Đằng là ra khối vấn đề rồi. 45 năm tuổi Đảng thật đấy, có nghĩa chi? Khi mà y cống hiến cho Đảng thì ít, thu lợi cho mình thì nhiều. Ngày ấy chiến tranh ác liệt, cứ tưởng Đằng theo Đảng là thành tâm, là sẵn sàng nhảy vào binh đao khói lửa ư? Nhầm. Ngày ấy, chẳng ai có thể ngờ rằng y khôn ngoan đến thế. Đằng được cái dự báo rất tài. Những năm cuối thập kỷ sáu mươi, y đã thừa biết chế độ thân Mỹ ở miền Nam rồi sẽ đến bên bờ vực thẳm, trong khi cộng sản Bắc Việt càng đánh càng cường. Y biết sau này xây dựng đất nước rất cần những trí thức trẻ như y. Và quả tình, Đằng được trọng dụng thật.
Nhưng cái kim bọc trong ngày đã lâu chắc sẽ chẳng lòi ra đâu, nếu không có mấy năm biến cố của đất nước. Không thể ngồi mãi ở thành ủy thành phố HCM mà kiếm lời kiếm lộc, y phải nhường chính trường lại cho lớp trẻ. Mấy năm khủng hoảng kinh tế ảnh hưởng đến đời sống của y, một kẻ vốn chẳng biết thế nào là khổ từ khi còn thơ bé. Thế rồi, những đồng USD "bẩn" đã mua chuộc, làm biến chất con người y...
Nhiều khi tôi cứ hy vọng Đằng sẽ tỉnh, rằng những điều y viết trong "Suy nghĩ trong những ngày nằm bịnh" phải chăng là bị ai đó gài bẫy...
Nhưng tôi đã sớm phải thất vọng. Đảng của dân tộc mình đã tuyển sai người. Một kẻ không có tí chút nào niềm tin vào lý tưởng, sống cơ hội, vụ lợi như vậy mà nằm trong Đảng tới 45 năm, đó quả là một ký ức đau thương...
Smith Peter
.jpg)
